विश्वमा चियाको उत्पत्ति र इतिहास: चिनदेखि बेलायतसम्म

चियाको आविष्कार कसले गरे वा कहाँ र कसरी पहिलो कप चिया पिइयो भनेर भन्न गाह्रो छ। किंवदन्तीमा यो छ कि चियाको खोज चीनको सम्राट सेन नङ्ग(Shen Nung)ले 2737BCमा क्यामेलिया सिनेन्सिस प्लान्टमा भेट गरेपछि गरिएको थियो। उनका सिपाहीहरू रूखमुनि शरण लिनेक्रममा हावाले चल्दै गरेको केही पातहरू उमालेको भाँडोमा खसेर विश्वलाई पहिलो चियाको स्वाद दिएको थियो।

अरूको दाबी छ कि चियाको उत्पत्ति 1500 BC–1046 BC चीनमा भएको थियो र शंग राजवंश(Shang Dynasty)ले औषधीय रुपमा पिएर पत्ता लगाएको थियो।

यती मात्र नभएर अरू थुप्रै कथाहरू छन् जुन चियाको उत्पत्तिको बारेमा बताउँछन्; चान बौद्ध धर्म(Chan Buddhism)का संस्थापक, बोधिधर्म (Bodhidharma), दुर्घटनावश नौ वर्षको लागि निदाए र यस्तो घृणामा ब्यूँझे कि उनले आफ्नै आँखाका परेलीहरु काट्ने निर्णय गरे। यो विश्वास गरिन्छ कि यसले जमिनमा जरा लियो र पहिलो चियाको पात बन्न पुग्यो ।

यी दन्त्यकथासँग सम्बन्धित कुनै वास्तविक तथ्यहरू खोजी गर्न सकिदैन, तर कुरा तथ्य यो हो कि चियाले शताब्दीयौंदेखि एसियाली संस्कृतिमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ र मुख्य पिए पदार्थ बन्न पुगेको छ। यो केवल एक गुणात्मक बस्तु मात्र नभई संस्कृतिक प्रतीक हो जुन संसारभर चाडैनै फैलियो।

चियाको उत्पत्ति

चियाको व्यापक प्रयोग चिनियाँ हान राजवंश(Han Dynasty)ले 206-220 AD मा ल्ययो तर चिया त्यो भन्दा धेरै अघि चिनियाँ संस्कृतिको एक हिस्सा रहेको थियो।

चीनमा चियाको विकास यात्राको इतिहास :

  • चिया ईसापूर्व ३० औं शताब्दी र २१ औं शताब्दी बीचमा पत्ता लागेको विश्वास गरिन्छ। सुरुमा यो प्राचीन चीनमा औषधीको रूपमा प्रयोग गरिएको थियो, जहाँ मानिसहरूले ताजा पातहरू चबाउँथे।
  • ईसापूर्व 22२२ – २२१ सम्ममा चिनियाँहरूले पातहरू पकाउन थाले र यसले अदुवा, ट्यान्जाइनको बोक्रा, स्केलियन र कर्नेल जस्ता अन्य तत्त्वहरूलाई जोड्न थाल्यो। चिया उनीहरूको खानाको एक हिस्सा भयो।
  • ईसापूर्व २०२ देखि २२० एडीको बीचमा मात्र चिया चीनमा पिए पदार्थको रूपमा विकसित भएको थियो। त्यसबेलासम्म चियाका किस्महरू पत्ता लगाइसकेका थिए र सम्राटहरूलाई उपहारका रूपमा ल्याइएको थियो किनकि यो एक प्रतिष्ठित व्यापार वस्तु थियो। येही अवधिमा चिया व्यापार एक व्यापार गतिविधि अघि बढ्यो।
  • त्यसपछिका वर्षहरूमा, 420 र 589 BC बीचमा , चिया पिउने चिनियाँ परम्पराको रूपमा लोकप्रिय भयो। यसको उपभोग द्रुत रूपमा बढ्यो, र चिया खेती गर्ने विधिहरू मागहरूसँगै राख्नको लागि खोजी गर्न सुरु गरियो।
  • लु यू चा जिङ्ग (Lu Yu’s Cha Jing)को समयमा, चियाको खेती सम्पन्न भयो। 618 र 907 BC को बीचमा, टंग राजवंश(Tang Dynasty)ले सम्पूर्ण देशभरि चिया रूखहरू रोपे र केहि जापानी भिक्षुहरूले केही बीउहरूसहित आफ्नै देश लिएर फर्के। यहाँबाट, चियाले पहिलो पटक चिनियाँ माटो छोडे र जापानमा परिचय भयो।
  • वर्ष 960 – 1279 BC मा चीनले फुजियान प्रान्तबाट वु यि चियामा सुगन्धित चियाका प्रजातिहरूको अन्वेषण गर्ने क्रममा बढी विकास भएको देखिएको छ।
  • 1271 – 1368 BC को बर्ष बीच चिया शिल्प विधिमा उल्लेखनीय विकास भयो। मेशिनले बनेको चियालाई प्रयोग गरीराखेको थियो, यद्यपि सामान्य मानिसहरूले अझै पनि उनीहरूको पिउने अभ्यासको लागि चिया प्रयोग गर्थे। चिया केक र टुओचा अझै पनि शाही र महान भगवानहरूलाई अनुमोदनको रूपमा अनुदानको रूपमा लोकप्रिय थिए किनभने यी अझै पनि भोगी वस्तुहरू थिए जुन गुणस्तरमा पनि उत्कृष्ट थिए।
  • चिया मिङ्ग(Ming) राजवंशको बेलामा चियाका पातहरू भुट्ने क्रममा अघि बढ्यो ।
  • जब चीनमा किंग (Qing) राजवंशले शासन गरे, चिया अछ प्रमुख बन्दै गएको थियो र विभिन्न पहेंलो चिया, ग्रीन चिया, सेतो चिया, गाढा चिया, फूल चिया, कालो चिया र अधिक प्रख्यात हुदै गयो । चियाको निर्यात लोकप्रिय हुँदै जाने बित्तिकै चियाले विदेशी व्यापारलाई चिनियाँ किनारमा ल्यायो र लोकप्रिय पिए पदार्थ बन्यो।
  • अरु देशमा चियाको क्रान्तिकारी यात्रा:

    तेस्रो शताब्दी को अन्तमा, चिया चीनको नम्बर एक पिए पदार्थ बन्यो। ८ औं शताब्दीमा चिनियाँहरूले तिब्बत, अरबी, तुर्कीहरूलाई भारतीय हिमालयको घुमन्ते जातजातिहरू र भारतमा “सिल्क मार्ग” को छेउमा चियाको व्यापार गरेका थिए। चिया १६ औं शताब्दीसम्म युरोपियन भूमिमा पुगेको थियो र १७ औं शताब्दीमा बेलायती चियामा परिचित भए।

    लेखक

    Barahi Online

    यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?

    Happy
    खुसी
    0 %
    Sad
    दुःख
    0 %
    Excited
    उत्साहीत
    0 %
    Sleepy
    निन्द्रा लाग्यो
    0 %
    Angry
    रिस उठ्यो
    0 %
    Surprise
    अचम्म
    0 %
    Subscribe
    Notify of
    guest
    0 Comments
    Inline Feedbacks
    View all comments