दिल्लीको होटलमा बसेर क्यानडा र अमेरिकामा मानव तस्करी 
अनलाइन जुवा खेलाएर काभ्रेका अनिलले गरे दुई अर्बको कारोबार 
मुख्यमन्त्री सोडारीले विश्वासको मत लिन सुदूरपश्चिमको प्रदेश सभा बैठक आव्हान 
अफगानिस्तानमा बाढीबाट ३१५ भन्दा बढीको मृत्यु 
सुँगुरको मिर्गौला प्रत्यारोपण गरिएका रिचर्डको निधन दूधमा किसानलाई चरम शोषण/कालोबजारीको मारमा उपभोक्ता
चितवन :भरतपुर महानगरपालिका ७ प्रेमवस्तिका किसान आनन्द न्यूरे निराश छन् । उत्पादनको लागत मुल्य पनि नपाएपछि के आम्दानीले घरखर्च धान्ने भनेर चिन्तित बनेका हून ।
‘फर्ममा ३५ वटा गाई छन् । दैनिक दुई सय ५० लिटर दुध हुन्छ । बिक्री गर्दा लागत मुल्य पनि पर्दैन । डेरी उद्योगहरु ४० रुपैयाँमा दूध खरिद गर्न आउँछन् । हाम्रो ५३ रुपैयाँ हाम्रो लागत मुल्य पर्छ ।’ न्यूरेले भने, ‘त्यही पनि खेर फाल्न भन्दा दिनुपर्छ ।’ मासिक डेढ लाख रुपैयाँ पराल खरिदमा नै खर्च हुने उनले बताए । १४ बर्ष अघि उनले यूनिक गाई फर्म नाम दर्ता गरेर गाईपालनमा लागेका हुन् ।
उनले डिडिसिलाई दुध विक्रि गर्दथे । तर नियमित दूध संकलन हुन नसक्दा स्थानीय डेरीमा सस्तो मुल्यमा बिक्री गर्नुपरेको उनले बताए । न्यूरेको जस्तो समस्या चितवनका किसानहरुले खेपिरहेका छन् । नियमित दूध खरिद गर्दै आएका डेरी उद्योगहरुले निषेधाज्ञामा खरिद नगर्दा सस्तोमा दिनु परेको चितवन जिल्ला दुग्ध उत्पादक सहकारी संघका सचिव किशोर बगालेले बताए । ‘दूधको न्यूनतम मुल्य ५३ रुपैयाँ हो । अहिले ४० रुपैयाँ सम्म किसानहरुले बेच्नु परेको छ ।’ उनले भने, ‘डेरी उद्योगहरुले अप्ठ्यारो अवस्थामा किसान र उपभोक्ताहरुलाई समस्यामा परेका छन् ।’
किसानबाट उपभोक्तासम्म पुग्दा दूधको मुल्य २ गुणाले बढेको छ । ‘लकडाउनको समयमा उद्योगहरुले समस्या देखाएर हामीबाट ४०देखि४५ दुध खरिद गर्ने गरेका छन् । चितवन जिल्ला दुग्ध उत्पादक सहकारी संघ लिमिटेडका उपाध्यक्ष कृष्णप्रसाद सापकोटाले भने, ‘उपभोक्ताहरुले ८० रुपैयाँमा खरिद गर्नु परेको छ ।’ चितवनमा ३ सय ५० डेरी पसल रहेका छन् । उनीहरुले अहिले निषेधाज्ञाको कारण देखाई सत प्रतिशत नाफा खाएर बिक्री गरिरहेको उनको भनाई छ ।
चितवन ५० देखि ६० हजार किसानले दूध बिक्रि गर्ने किसान छन् । यहाँ दैनिकी ३ लाख १५ हजार लिटर दूध उत्पादन हुन्छ । सो दूध चितवनका १ सय १० सहकारीले संकलन गर्दछन् । सहकारीले प्रतिलिटर सरदर प्रतिलिटर साढे तीन रुपैयाँ नाफा राखेर डेरी उद्योग तथा डिडिसिलाई बिक्री गर्दथे । चितवनमा उत्पादित दूध मध्ये ४५ प्रतिशत दुध चितवनमा खपत हुन्छ । तर, निषेधाज्ञामाको समयमा डेरी उद्योगहरुले न्यूनतम लागत पनि नदिएको सापकोटाले बताए ।
चितवन जिल्ला दुग्ध उत्पादक सहकारी संघका सहसचिव मणिप्रकाश खतिवडाले अहिले डेरीमा देखिएको अनियमितालाई राज्यले हेर्नुपर्ने धारणा राखे । यस्तो अवस्थामा हामीलाई दूध ४०मा बिक्रि गर्न कुनै समस्या होईन । तर, सत प्रतिशत नाफा खाएर नबेच भन्ने हो । उनले भने, ‘अहिले अप्ठेरो परिस्थिति देखाएर उद्योगहरुले सस्तोमा दूध खरिद गरेको छन् । तर, उनीहरुले दूध त फाल्नु परेको छैन । भनेपछि यहाँ कालोबजारी त भएकै छ ।’
अहिले व्यवसायीले सस्तोमा सबै दुध उठाईदिने उनले बताए । सरकारले खरिद मुल्यको अधिकतम २० प्रतिशत नाफा खाएर बेच्नुपर्ने नियम राखेको छ । तर, यहाँ डेरी पसलले सत प्रतिशत नाफा खाएर बेच्दै आएको छन् । यसरी अनियमिता बढ्दै गए किसानहरु आन्दोलनमा जान सक्ने उनले बताए । ‘अहिले किसान पर्ख र हेरको अवस्थामा छन् ।’ उनले भने, ‘किसान आन्दोलनमा जान सक्छन् ।’
चितवनमा डीडीसीका ८ र निजीक्षेत्रका करिब १० वटा र सहकारीका २० वटा चिस्यान केन्द्र छन् । यी चिस्यान केन्द्रमा एक दिनको दूध मात्रै राख्न सकिन्छ । जसकारण पनि दूधबाट बन्ने मख्खन उत्पादन गर्न नसकिएको संस्थाका सहसचिव खतिवडाले बताए ।
चितवनमा निषेधाज्ञा जारी भएपछिको ४५ दिनमा २० लाख ९० हजार २ सय १४ लिटर दूध खेर गएको छ । जसबाट ११ करोड ७ लाख ८१ हजार ३ सय ४२ रुपैया नोक्सान भएको संघले बताएको छ । यस अवधिमा यसअघि ७७ लाख ९६ हजार २५० लिटर दूध बिक्री हुन्थ्यो ।
निषेधाज्ञाका कारण २ वटा सहकारी बाहेक बाँकी सबै सहकारी बन्द भए । केही सहकारी १५–२० दिनसम्म बन्द भएका थिए । -कालिकान्युज
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
